( Các bạn trẻ hãy đọc và thận trọng với những lời khuyên. Share tự do nếu thích! )
“Stay hungry, stay foolish” ( tạm dịch là “Hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khờ” ) là câu nói mà Steve Jobs phát biểu tại lễ phát bằng tốt nghiệp ở một trường ĐH ở Mỹ. Ít ai biết, câu nói này không phải do ông sáng tác ra, mà chỉ là lặp lại tên của một cuốn sách đã được xuất bản trước đó rất lâu. Chẳng hiểu vì sao, câu nói này được trích dẫn khắp nơi và được diễn đạt theo cách thức “xúi” người trẻ khởi nghiệp cứ việc khát khao và cứ việc dại khờ theo kiểu liều lĩnh, bất chấp. Tôi cho rằng cách diễn giải và cổ súy khởi nghiệp kiểu này là hết sức nguy hiểm!
Khát khao làm được điều gì đó ( ví dụ khởi nghiệp làm ăn riêng ) là yếu tố rất quan trọng! Nhưng khát khao đó không nên vì Steve Jobs hay một đại gia thành đạt nào đó “bơm” cho, càng không nên vì một lớp học làm giàu hay “tạo phễu” nào đó “tạo động lực”. Khát khao khởi nghiệp phải là thứ thôi thúc từ bên trong, không cần ai phải “thổi” nó lên hay “tạo năng lượng” cho nó bùng nổ.
Những người khởi nghiệp thành công thường không phải là do ai đó “động viên” hay “thôi thúc” cho có “khát khao”, mà khát vọng đó cứ như sẵn từ trong máu, cứ thôi thúc ngày đêm, và cho dù có ai ngăn cản, họ cũng khó mà từ bỏ ý định khởi nghiệp.
Ngược lại, những người khởi nghiệp thất bại thường là những người phát sinh ham muốn làm giàu hay “tự chủ tài chính” gì đó sau khi tham gia một khóa học, đọc một tài liệu, hay nghe ai đó phán câu gì đó mang tính “tạo động lực”. Sở dĩ như vậy là vì người có khát khao từ bên trong sẽ luôn TỰ TẠO ĐỘNG LỰC cho mình để vượt qua khó khăn; còn người khát khao do ai đó “bơm” lên thì luôn phụ thuộc vào ĐỘNG LỰC NGẪU HỨNG từ bên ngoài, nên rất dễ bỏ cuộc khi mất nguồn tạo động lực.
Ở khía cạnh “dại khờ”, tôi không tán thành việc khởi nghiệp cứ phải dại khờ, bất chấp, lao vào như con thiêu thân ( như lời khuyên của nhiều người ); ngược lại, phải tỉnh táo, cân nhắc, tính toán thật kỹ và tiến hành từng bước hết sức thận trọng.
Người khởi nghiệp thành công không phải là nhờ vào sự ngốc nghếch hay liều lĩnh ( điếc không sợ súng ), mà nhờ vào sự khôn ngoan, óc phân tích, phán đoán, và chỉ chấp nhận những rủi ro đã được phân tích kỹ ( well analyzed risks ).
Lời khuyên của tôi là: HÃY CỨ KHÁT KHAO, NHƯNG CHỚ DẠI KHỜ! Ai đồng ý không?